TWÓRCZOŚĆ PLASTYCZNA DZIECKA

Zdaniem M. Debesse'a, rysunek dziecięcy jest prostym i bezpośrednim środkiem, jakim dziecko może określić swoje istnienie na świecie, swój własny świat, samo siebie.

Plastyczna twórczość dziecka jest zarazem wynikiem naturalnej potrzeby wyrażania swojego „ja”, indywidualności i niepowtarzalności. Jednocześnie umożliwia oddawanie się marzeniom, rozwijania myślenia abstrakcyjnego. Dzięki swoim pracom plastycznym dziecko ukazuje nam swoje emocje, sposób postrzegania świata. Przekazuje nam wiele cennych informacji o samym sobie. A więc kolorowe kredki i blok rysunkowy to bardzo proste narzędzie, które powinno być w zasięgu ręki każdego dziecka.

Dzieci uwielbiają wykonywać różnorodne prace plastyczne, takie jak rysowanie, malowanie czy lepienie z plasteliny. Jak się okazuje twórczość plastyczna odgrywa istotną rolę w rozwoju dziecka, ponieważ wspiera dziecko na każdym etapie dorastania. Poprzez twórcze realizacje kształtują się określone predyspozycje psychiczne dziecka, a także sprawność manualna, pamięć wzrokowa, wyobraźnia przestrzennej, ruchowej i kolorystycznej.

Dzięki plastycznej twórczości dziecko potrafi zaspokoić potrzebę działania i wyzwalać napięcia wewnętrzne. Kreatywne rysunki wspomagają u dziecka spostrzegawczość i utrwalanie w pamięci charakterystycznych cech przedmiotów, zwierząt oraz zmieniającego się świata. Pobudzają u dziecka pomysłowość, fantazję, uczą skupienia, dając jednocześnie odprężenie i uspokojenie.

W początkowym okresie rozwoju, twórczość plastyczna ma charakter impulsywny. Często do swojej twórczości dziecko wprowadza elementy z otoczenia, które wywarły na nim silne emocje, pozytywne lub negatywne.

Chęć dziecka do tworzenia oraz wykazywania w ten sposób swojej oryginalności zależy od procesów poznawczych, emocjonalnych i cech osobowości. Niezmiernie ważną rolą w stymulowaniu twórczości odgrywa środowisko, czyli rodzina, szkoła, rówieśnicy. Dziecko dorastające w atmosferze zrozumienia, miłości, ciepła i wsparcia emocjonalnego ma większą szansę na podejmowanie w przyszłości działań o charakterze twórczym, uczy się bowiem w ten sposób otwartości na nowe doświadczenia i sytuacje.

W swojej twórczości plastycznej ukazuje przeżycia, odczucia i pragnienia. Odkrywa nowe barwy, kształty w otoczeniu. Wywołuje to w nim duże emocje i zachęca do dalszego eksperymentowania. Tworzy swoje malarskie dzieła z prostotą i szczerością. Tematy i inspiracje do swoich prac czerpie z otoczenia, dobiera barwy według swego uznania. Dla dziecka świat jest tym ładniejszy, im bardziej kolorowy. Kartka papieru to miejsce, w którym dziecko może w nieograniczony sposób wyrażać swoje nastroje, kształtować świat swoich marzeń. Warto zapewnić mu dużą swobodę w działaniu. Powstałe prace są wiernym odzwierciedleniem jego osobowości oraz wyrażają głębię przeżyć. Każda praca odzwierciedla indywidualne zdolności, poziom fizycznego rozwoju oraz smak estetyczny, pragnienia, wzruszenie i myśli dziecka.

Pierwszym okresem w rozwoju plastycznym (2- 4 lata) dziecko wyraża swą twórczość poprzez bazgrołki. Kartka nie powinna ograniczać potrzeb dziecka, musi być duża, podobnie jak pędzel- musi umożliwić tzw. małpi chwyt. Malowanie palcami lub całymi dłońmi to ekscytująca przygoda, stąd duża pokusa, by rysować na ścianach i w innych niedozwolonych miejscach. Dziecko w spontaniczny sposób tworzy esy-floresy. Następnie w tych spontanicznych formach pojawiają się znaki graficzne, które są mniej lub bardziej regularne. Ze splątanych linii i znaków wyłaniają się określone figury, nieregularne, swobodnie narysowane. Pojawiają się akcenty wyróżniające konkretne elementy. Dziecko uczy się rysunku poprzez naśladownictwo i obserwację.

W wieku 3, 4 - lat zabawy w malowanie są ściśle związane z poznawaniem techniki malarskiej. Dziecko, malując, dobiera sobie kolory i poszukuje takich zestawień barwnych, które sprawiają mu zadowolenie.

Następnie w wieku 4- 5– lat, w miarę swojego rozwoju, dziecko dokładniej przygląda się otoczeniu, co można zauważyć w jego rysunkach, które stają się bogatsze. W tym czasie rozwija się inwencja i intuicja malarska dziecka poprzez łączenie barwnych plam. Dziecko tworzy swe prace spontanicznie, zestawiając barwne plamy o różnym zabarwieniu. Nie dba o oddanie rzeczywistego koloru przedmiotu. Jego obrazki są wynikiem intuicyjnej wrażliwości barwnej, tego, co w osobisty sposób odbiera z otoczenia, a nie realistycznym odzwierciedleniem świata.

W wieku 6 lat następuje intensywny rozwój wyobraźni i fantazji. U dziecka zaczyna przeważać myślenie rzeczowe. Zwiększa się jego zainteresowanie przyrodą i relacjami społecznymi. Dziecko reaguje żywo na zjawiska w przyrodzie, zachwyca się pięknem kwiatów, drzew i otaczającego świata. Pojawiają się instynktowne uczucia estetyczne oraz wrażliwość estetyczna. Ekspresyjna twórczość plastyczna dziecka jest przejawem jego aktywności życiowej. Za jej pomocą wyraża swoje myśli, przeżycia, emocje. Rysunki przedstawiają obrazy z życia rodzinnego i otaczającej natury. Często rysunki są motywowane silnymi przeżyciami emocjonalnymi. Dzieci 6 - letnie przedstawiają w rysunkach wszystkie nurtujące je sprawy bez względu na stopień trudności wykonania. Wyobraźnia dziecka jest niewyczerpanym źródłem pomysłów. Wspierajmy zatem i doceniajmy twórczość naszych pociech na każdym etapie ich rozwoju.