Kategorie wpisów
Najnowsze wpisy
Zadania terapeutyczne
FUNKCJE WYKONAWCZE
Witajcie!
Czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego niektóre dzieci mają osłabioną kontrolę uwagi, szybciej się rozpraszają, mają problem z dostosowaniem się do otoczenia, nie lubią samodzielnie wykonywać niektórych czynności (np. odrabiania prac domowych), mają problem z zapamiętaniem kolejnych czynności i stale oczekują od nas pomocy?
Dziś opowiem Wam trochę o jednym z najważniejszych procesów poznawczych, jakim są funkcje wykonawcze. Jest to zbiór umiejętności niezbędnych do kontrolowania i samoregulacji zachowania. Najważniejsze to kontrola uwagi, hamowanie poznawcze, kontrola hamowania, pamięć robocza i elastyczność poznawcza.
Nasze funkcjonowanie jest związane nierozerwalnie z rozwojom naszego układu nerwowego, który umożliwia nam planowanie, tworzenie, nadzorowanie, celowe działanie. Od sprawności funkcji wykonawczych zależy przebieg procesu myślenia, koncentracji uwagi oraz przebieg czynności ruchowych. Prawidłowy rozwój funkcji wykonawczych umożliwia nam celowe powstrzymywanie się od odruchowych i impulsywnych reakcji, pomaga w rozwiązywaniu problemów oraz planowaniu czynności i ich inicjowanie. Wpływa na myślenie, kontrolę emocji i zachowań. Usprawnia pamięć roboczą, zwaną inaczej tymczasową czy krótkotrwałą. Umożliwia kierowanie uwagą w określonym kierunku oraz jej podzielność.
Zaburzenia funkcji wykonawczych wynikają m.in. nieharmonijnego rozwoju, zaburzeń neurologicznych, zaburzeń widzenia lub zaburzeń przetwarzana słuchowego i wielu innych przyczyn. Najczęstszymi objawami są problemy z koncentracją uwagi, zaburzenia planowania i organizacji oraz problemy z kontrolą impulsów i hamowaniem reakcji, a także niepewność grawitacyjna.
Tego typu natężone zachowania możemy zaobserwować w przypadku dzieci z autyzmem oraz z ADHD. Zaburzenia funkcji wykonawczych powodują trudności w zakresie uwagi, myślenia, percepcji, utrudniają naukę.
ROZWÓJ FUNKCJI WYKONAWCZYCH
Rozwój poszczególnych funkcji wykonawczych jest silnie związany z rozwojem dziecka. W zależności od wieku dziecka rozwój funkcji jest na innym poziomie. Najintensywniejszy rozwój funkcji wykonawczych przypada na okres wczesnego dzieciństwa oraz średniego dzieciństwa. Jest to związane z szybkim rozwojem synaps. Z dnia na dzień świeżo upieczone mamy obserwują postępy dziecka.
I tak w okresie ok. 8/9 niemowlę zaczyna reagować na polecenia dorosłego i potrafi powstrzymać się od wykonania niektórych czynności. Powoli staje się zdolne do myślenia o nieobecnych przedmiotach. Wraz z rozwojem mowy następuje rozwój werbalnej pamięci operacyjnej. Dziecko około 1. roku jest zdolne do przechowywania i manipulowania bodźcami o charakterze werbalnym. Około 2. roku życia dziecko zaczyna czuć swoją autonomię. Stopniowo przejmuje kontrolę nad zachowaniem tak, aby już ok. 3. roku życia umieć kierować uwagą w celu dokonania przemyślanego wyboru. Taki maluch umie utrzymać uwagę pomimo dystraktorów oraz zapamiętuje zasady wykonywania zadania. Pomiędzy 4-6 rok życia następuje gwałtowny rozwój funkcji poznawczych, zwłaszcza pamięci i wyobraźni. W pamięci roboczej mieszczą się około 2-3 elementy. W wieku 5 lat dziecko potrafi wykonywać działania wymagające przerzucania uwagi od jednej zasady do drugiej. Umie kontrolować niektóre reakcje emocjonalne. Między 7. a 9. rokiem życia następuje gwałtowny rozwój pamięci roboczej, kierowania uwagi, trzymania się zasad, przechowywania zasad w umyśle, kontrolowania impulsów. Po 9. roku życia pamięć robocza jest w stanie pomieścić ok. 6 elementów i staje się bardziej podzielna. Dziecko potrafi rozwiązywać coraz trudniejsze i skomplikowane problemy. W wieku 7 lat niektóre umiejętności i obszary mózgu związane z działaniem funkcji wykonawczych są już bardzo zbliżone do takich, jakie człowiek osiąga w wieku dorosłym.
W okresie dojrzewania zadania rozwojowe polegają na uczeniu się i efektywnym wykorzystaniu funkcji wykonawczych. Odbywa się to poprzez wykonywanie i rozwiązywanie zadań na coraz wyższym poziomie trudności. We wczesnej dorosłości funkcje poznawcze powinny być w pełni ukształtowane.
Zdolności samoregulacyjne mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju osobowości dziecka. Wpływają na ukształtowanie fizycznej samodzielności i poczucia autonomii. Dzieci z dobrze ukształtowanymi funkacjami uwagi mają wysokie poczucie własnej wartość, tożsamości i samoskuteczności.
Radzą sobie w wymiarze poznawczym i społecznym, posiadają zdolności kierowania własnymi myślami i zachowaniem w sposób świadomy, celowy i przez siebie zaplanowany. Niepowodzenia w tym obszarze stanowią źródło stresu dla dziecka.
W obszarze poznawczym tych stresorów jest bardzo dużo, najczęściej są związane z edukacją, uczeniem się i z samooceną. Powtarzające się porażki w zakresie funkcji wykonawczych w następstwie wielu prób wpływają w końcu na budowanie niewłaściwej samooceny dziecka.
Pozdrawiam Wszystkich Noworocznie!
Sklep
Utworzono z pomocą Loobinoo
Nasze marki
Słonik - gabinet terapii dysleksji
Matura czeka
Słonik - gabinet terapeutyczny
© Aneta Niewęgłowska