funkcje słuchowe

Witajcie! Dziś słówko o percepcji i pamięci słuchowej.

Ucho to bardzo skomplikowany narząd za pomocą, którego możemy słyszeć dźwięk z otaczającego nasz świata. Sam słuch to nasza zdolność do odbierania dźwięków. Związana jest z prawidłową budową aparatu słuchowego oraz prawidłową identyfikacją dochodzących do mózgu impulsów.

Słuch rozwija się już w okresie prenatalnym. Dziecko reaguje na dźwięki, słyszy bicie serca matki. W tym czasie, kształtuje się u niego pamięć słuchowa. Zdobyte umiejętności rozwijają się dalej po porodzie.

Między 3. a 6. miesiącem życia maluszek zdobywa umiejętność lokalizacji dźwięku, niezbędnej do koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej.

Okazuje się, że zdolność odbierania dźwięków przez ucho prawe różni się od lewego. Lateralizacja słuchowa jest to asymetria w działaniu prawego i lewego ucha, wynikająca z różnic w budowie półkul mózgowych. W obszarach prawej półkuli mózgu łatwiej przetwarzane są bodźce dźwiękowe całościowe, czyli np. dźwięki kojarzone z emocjami lub sytuacją (np. śmiech, płacz, szum lasu, wody, ulicy, silnika). Natomiast w lewej półkuli szybciej przebiega analiza dźwięków wymagających sekwencyjnego przetwarzania, czyli np. mowy. Lateralizacja prawo- lub lewouszna oznacza większą sprawność albo raczej inny sposób słuchania każdego ucha. Badania wykazują, że za przetwarzanie dźwięków mowy odpowiedzialna jest lewa półkula mózgu, czyli ucho lewe, a za dźwięki muzyki lewa półkula czyli ucho prawe.

Należy tu wspomnieć o jeszcze jednej ważnej sprawności, jaką jest analiza i synteza słuchu. Jest to umiejętność świadomego rozróżniania głosek i sylab w wyrazach z zachowaniem ich kolejności. Ta umiejętność jest kluczem do prawidło czytania i pisania.

Nasza percepcja słuchowa jest jedną z podstawowych funkcji psychofizycznych, zaangażowanych w czynność czytania i pisania.

Składa się ona z trzech rodzajów słuchu: słuch fizyczny, który jest odpowiedzialny za prawidłowe odbieranie wrażeń słuchowych; słuch muzyczny, odpowiedzialny za różnicowanie wysokości i jakości dźwięków oraz odstępów między nim oraz słuch fonematyczny, odpowiedzialny za identyfikowanie i różnicowanie dźwięków mowy ludzkiej czyli tzw. fonemów.

Do trudności spowodowanych zaburzeniami w zakresie percepcji słuchowej można zaliczyć:

* trudności w wysłuchiwaniu i zapamiętaniu poleceń;

* szybką męczliwość przy słuchaniu np. opowiadań, bajek

* trudności w zapamiętaniu wierszy, piosenek, wyliczanek

* ubogie słownictwo

* nieumiejętność wyodrębniania sylab i głosek w wyrazach, wyrazów w zdaniach

* agramatyzmy, deformacje słów

* kłopoty z syntezą dźwięków.

Systematyczne prowadzenie ćwiczeń rozwijających percepcję słuchową w domu, ma ogromny wpływ na prawidłowy przebieg procesu uczenia umiejętności czytania i pisania.

Jest wiele ćwiczeń, które możemy wykorzystać w pracy z dzieckiem.

Poniżej przedstawiam Wam propozycje ćwiczenia i zabawy rozwijające percepcje słuchową:

* wysłuchiwanie i rozpoznawanie dźwięków naturalnych, dochodzących z otoczenia;

* rozpoznawanie dźwięków wytwarzanych celowo

grupowanie przedmiotów wydających takie same dźwięki,

rozpoznawanie osób po głosie; zabawy typu; „Zgadnij kto teraz mówił”;

* wysłuchiwanie zmian w tempie i głośności wydawanych, słyszanych dźwięków,

* wysłuchiwanie i wyklaskiwanie usłyszanego rytmu,

wyodrębnianie zdań w mowie , określanie ilości zdań w opowiadaniu;

* wyodrębnianie wyrazów w zdaniu, dobieranie par rymujących się wyrazów;

* wyodrębnianie sylab w wyrazach;

* analiza i synteza sylabowa wyrazów;

* określanie ilości sylab w wyrazach;

* kończenie wyrazów rozpoczynających się dana sylabą,

* wyszukiwanie przedmiotów rozpoczynających się i kończących daną sylabą, głoską;

* dzielenie słów na sylaby z odkładaniem patyczków (jeden patyczek odpowiada jednej sylabie);

* zgadywanie słów podzielonych na sylaby np. kacz- ka; faj –ka; skar-bon-ka; cu-kier-nia itp.;

* wyróżnianie głosek na początku i na końcu wyrazu- dziecko otrzymuje obrazki, które ma dobrać w ten sposób, aby głoska kończąca nazwę pierwszego obrazka, była jednocześnie głoską rozpoczynająca nazwę innego - następnego, np. ul –lis –sklep –pomidor –rak itp.;

* „słowny łańcuszek” – podawanie przez opiekunów słów na zmianę tak, by ostatnia głoska słowa była pierwsza głoską następnego;

* liczenie głosek w słowach;

* słuchanie i rozwiązywanie zagadek;

* powtarzanie za dorosłym ciągów słownych (np. but, bluzka, spodnie, skarpetka);

* zabawa: jakie słowo było powiedziane dwa razy; dziecko ma za zadanie wymienić słowo, które usłyszało dwa razy (np. okno, oko, drzwi, okno);

* słuchanie bajek, opowiadań, bajek muzycznych (często powtarzanych) oraz samodzielne opowiadanie i dopowiadanie zakończeń;

* rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek w wyrazach

wyodrębnianie głosek na początku, na końcu i w środku wyrazu

wyszukiwanie przedmiotów, obrazków rozpoczynających się lub kończących daną głoską.